---

บทคัดย่อ

การศึกษาคาริโอไทป์และอิดิโอแกรมมาตรฐานของปลาแขยงข้างลาย (Mystus mysticetus) ใช้ตัวอย่างปลาเพศผู้ 5 ตัว และเพศเมีย 5 ตัว จากแม่น้ำชี อ.เมือง จ.มหาสารคาม เตรียมโครโมโซม จากเนื้อเยื่อไต เก็บเกี่ยวโครโมโซมด้วยเทคนิคไฮโพโทนิค-ฟิกเซชั่น-แอร์ดรายอิ้ง แล้วย้อมสีโครโมโซมด้วยเทคนิคการย้อมสีแบบจิมซ่า ผลการศึกษาพบว่าปลาแขยงข้างลายมีจำนวนโครโมโซมดิพลอยด์ (2n) เท่ากับ 52 แท่ง ประกอบด้วยโครโมโซมชนิดเมทาเซนทริกขนาดใหญ่ 2 แท่ง ซับเมทาเซนทริกขนาดใหญ่ 4 แท่ง เมทาเซนทริกขนาดกลาง 20 แท่ง ซับเมทาเซนทริกขนาดกลาง 18 แท่ง เทโล-เซนทริกขนาดกลาง 2 แท่ง เมทาเซนทริกขนาดเล็ก 4 แท่ง และซับเมทาเซนทริกขนาดเล็ก 2 แท่ง ไม่ปรากฏโครโมโซมเพศ การศึกษาครั้งนี้เป็นข้อมูลพื้นฐานทางพันธุศาสตร์เซลล์ การปรับปรุงพันธุ์ปลา และแหล่งข้อมูลทางพันธุกรรมของปลาชนิดนี้ ปลาแขยงข้างลายมีสูตรคาริโอไทป์ ดังนี้ 2n = 52 = Lm2 + Lsm4 + Mm20 + Msm18 + Mt2 + Sm4 + Ssm2 คำสำคัญ : คาริโอไทป์ อิดิโอแกรม โครโมโซม พันธุศาสตร์เซลล์ ปลาแขยงข้างลาย

Abstract

Standard karyotype and idiogram of striped catfish (Mystus mysticetus) were studied. Five male and five female fish were collect from Chi river, Muang district, Mahasarakham province. Chromosomes were prepared from kidney tissue. The chromosome harvesting was investigated by hypotonic-fixation-air drying technique. Giemsa’s staining techniques were applied to stain the mitotic chromosomes. The standard karyotype shows diploid number (2n) is 52, autosomes including 2 large metacentric, 4 large submetacentric, 20 medium metacentric, 18 medium submetacentric, 2 medium telocentric, 4 small metacentric and 2 small submetacentric chromosomes. There are not found sex-chromosome dimorphism between male and female. These studies are basic information of cytogenetics, fish breeding and genetic resource data of this fish. The karyotype formula of striped catfish was as followed : 2n = 52 = Lm2 + Lsm4 + Mm20 + Msm18 + Mt2 + Sm4 + Ssm2 Keywords : karyotype, idiogram, chromosome, cytogenetics, striped catfish