---

บทคัดย่อ

แมลงวันผลไม้ (tephritid fruit fly) เป็นแมลงศัตรูพืชที่สำคัญของผลไม้ และพืชผักหลายชนิดในประเทศไทย ก่อให้เกิดความเสียหายต่อผลผลิตทางการเกษตรอย่างมาก ส่งผลกระทบทางเศรษฐกิจ และความมั่นคงทางอาหาร ดังนั้น การนำแมลงศัตรูพืชมาใช้ให้เกิดประโยชน์ โดยการนำมาเป็นอาหารทางเลือกเพื่อทดแทนโปรตีนจากเนื้อสัตว์ จึงเป็นวิธีหนึ่งที่สามารถนำไปใช้ในการควบคุมประชากรของศัตรูพืชได้ การศึกษาเปรียบเทียบปริมาณสารอาหารในหนอนแมลงวันผลไม้ Bactrocera correcta Bactrocera dorsalis และ Zeugodacus cucurbitae ที่เลี้ยงในพืชอาศัยต่างชนิดกัน พบว่ามีปริมาณสารอาหารประเภทต่าง ๆ แตกต่างกัน โดย หนอนแมลงวันผลไม้ Z. cucurbitae มีค่าเฉลี่ยของน้ำหนักแห้งมากที่สุด ในขณะที่ B. correcta มีค่าเฉลี่ยปริมาณโปรตีนสูงที่สุด และ B. dorsalis มีค่าเฉลี่ยปริมาณไขมันสูงที่สุด ส่วนปริมาณน้ำตาลเฉลี่ยที่พบในหนอนแมลงวันผลไม้ทั้งสามชนิดไม่แตกต่างกัน นอกจากนี้ ยังพบว่าหนอนแมลงวันผลไม้ B. correcta และ B. dorsalis ที่เลี้ยงในกล้วยน้ำว้ามีปริมาณสารอาหารทุกประเภทสูงกว่าหนอนที่เลี้ยงในฝรั่ง เช่นเดียวกับหนอนแมลงวันผลไม้ Z. cucurbitae ที่เลี้ยงในฟักทองมีปริมาณสารอาหารทุกประเภทสูงกว่าหนอนที่เลี้ยงในแตงร้าน แสดงให้เห็นว่าปริมาณสารอาหารในพืชอาศัยส่งผลต่อปริมาณสารอาหารที่สะสมในหนอนแมลงวันผลไม้ ซึ่งสามารถนำไปใช้เป็นแนวทางในการพัฒนาสูตรอาหารที่เหมาะสมในการเลี้ยงเพิ่มปริมาณหนอนให้ได้จำนวนมาก และมีคุณค่าทางอาหารสูงต่อไป

Abstract

The tephritid fruit fly is an importance pest of several fruits and vegetables in Thailand. It causes a huge damage to agricultural products, has an impact on the economy and food security. Therefore, the use of insect pest as a source of alternative protein food, in a replacement of the meat meal, is another method that can be used to control pest population. The comparative study of nutritional composition in the larvae of Bactrocera correcta, Bactrocera dorsalis and Zeugodacus cucurbitae reared on different host fruits showed that Z. cucurbitae had the highest average dry weight, while B. correcta had the highest protein content and B. dorsalis had the highest lipid content. However, there was no significant different in the average sugar content from the three fruit fly larvae. In addition, the larvae of B. correcta and B. dorsalis reared on banana showed higher nutritional composition than the larvae fed on guava. As well as Z. cucurbitae, the larvae that reared on pumpkin had higher nutritional composition than that fed on cucumber. This demonstrated the influence of the host plants on the nutrient content of the fruit fly larvae that can be used as an information to develop a suitable diet for large scale mass-rearing of high nutritional value fruit fly larvae. Keywords: Tephritid fruit fly larvae, Host fruits, Nutritional composition, Alternative protein food