---

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพฤติกรรมการใช้สารเคมีของเกษตรกรผู้ปลูกมะเขือเทศผลสดริมฝั่งโขง ภาคตะวันออกเฉียงเหนือจำนวน 5 อำเภอ ได้แก่ เมืองนครพนม ธาตุพนม บ้านแพง เมืองหนองคาย และเมืองบึงกาฬ เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้างจากกลุ่มตัวอย่างจำนวน 150 ราย ในปีการผลิต 2562 วิเคราะห์ข้อมูลโดยสถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าเฉลี่ย ค่าสูงสุด ค่าต่ำสุด ผลการศึกษา พบว่า เกษตรกรร้อยละ 56 เป็นเพศหญิง อายุเฉลี่ย 54.35 ปี มีพื้นที่ปลูกมะเขือเทศเฉลี่ย 3.10 ไร่ มีรายได้เฉลี่ยจากการปลูกมะเขือเทศ 62,806.67 บาทต่อปี เกษตรกรมีการปลูกมะเขือเทศทั้งหมด 13 พันธุ์ ในส่วนของพฤติกรรมการใช้สารเคมีป้องกันกำจัดศัตรูพืช พบว่า เกษตรกรทั้งหมด 5 อำเภอ ส่วนใหญ่มีคะแนนพฤติกรรมการปฏิบัติในระดับ ปฏิบัติทุกครั้งในเกือบทุกประเด็น มีเพียงบางประเด็นที่เกษตรกรมีคะแนนอยู่ในระดับ ปฏิบัติบางครั้งและไม่ปฏิบัติ ได้แก่ หากมีสารเคมีเหลือใช้ เททิ้งลงในหลุมดิน ปักป้ายแจ้งเตือนให้ทราบบริเวณที่มีการพ่นสารเคมี และทำลายภาชนะที่บรรจุสารเคมีโดยการฝัง ดังนั้นหน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรมีการรณรงค์ปลูกจิตใต้สำนึกให้เกษตรกรตระหนักถึงความเป็นอันตรายของสารเคมีป้องกันและกำจัดศัตรูพืชที่มีผลต่อสุขภาพร่างกายทั้งในระยะสั้นและระยะยาว คำสำคัญ: พฤติกรรม สารเคมีป้องกันและกำจัดศัตรูพืช เกษตรริมแม่น้ำโขง มะเขือเทศผลสด

Abstract

This study aims to study the behavior of using pesticide of fresh tomato growers along Mekong river in the Northeastern region in 5 districts which are Mueang Nakhon Phanom, That Phanom, Ban Phaeng, Mueang Nongkhai, and Mueang Bueng Kan. The data were collected by using the structured-interviews with 150 tomato growers in the produce year 2562. Data were analyzed by using descriptive statistics which are Frequency, Percentage, Standard Deviation, Average, Max, and Min. The findings found that 56% of growers are female with 54.35 year-old of average age. Most of them graduated primary school. They own 10.53 rai on average of land which is used to plant tomatoes about 3.10 rai on average. They average income which come from tomato produce was about 62,806.67 baht per year. The farmers grow totally 13 species. The growers’ behaviors on chemical pesticides application shows that almost all issue that they respond are in practice every time. There is only an issue of “If there are chemicals left, dumped it into the soil pit.” that responding in practice sometimes. There are two issue that the growers respond never practice including “making sign to notify of the chemical spraying area” and “destroying chemical container by burying it”. Therefore, the relevant departments should have campaigns to cultivate the subconscious mind to make farmers aware of the dangers of pesticide utilization. That affects the health in the short and long term. Keywords: Behavior, pesticide, Agriculture along Mekong riverside, Fresh Tomatoes